Σαν σήμερα 14 Μαρτίου

Γιορτάζουν

Βενέδικτος, Βενεδίκτη.

Επέτειοι

• Διεθνής Ημέρα Μαθηματικών

Η 14η Μαρτίου έχει ανακηρυχτεί ως Διεθνής Ημέρα Μαθηματικών, με απόφαση της γενικής συνέλευσης της UNESCO, που ελήφθη τον Νοέμβριο του 2019.

Η ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης για το ρόλο των μαθηματικών είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κλιματική αλλαγή, η ενέργεια και η αειφόρος ανάπτυξη, καθώς και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, τόσο στον ανεπτυγμένο όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο, σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης.

Η Διεθνής Ημέρα Μαθηματικών αποσκοπεί στην ανάδειξη όχι μόνο του θεμελιώδους ρόλου που διαδραματίζουν οι μαθηματικές επιστήμες στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης που έχει θέσει ο ΟΗΕ, αλλά και στην ενίσχυση των δύο προτεραιοτήτων της UNESCO, που είναι η Αφρική και η ισότητα των φύλων παγκοσμίως.

Η UNESCO προσκαλεί όλους μας να γιορτάσουμε τη χαρά που ενυπάρχει στα μαθηματικά, καθώς και τις επαγγελματικές διεξόδους που προσφέρουν σε κορίτσια και αγόρια, μέσα από ποικίλες δραστηριότητες που προτείνει να διοργανώσουν τα κράτη-μέλη της.

• Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού

Από το 2006 η δεύτερη Πέμπτη κάθε Μαρτίου (14 Μαρτίου 2024) έχει θεσπιστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού. Η πρωτοβουλία ανήκει στη Διεθνή Εταιρεία Νεφρολογίας και τη Διεθνή Ένωση Νεφρολογικών Ιδρυμάτων, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για την σπουδαιότητα της υγείας των νεφρών και την Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ).

Στην Ελλάδα την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού υποστηρίζει η Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία, η οποία ιδρύθηκε το 1970 και, ως μη κερδοσκοπική εταιρεία, στοχεύει στην υποστήριξη και την ανάπτυξη της Νεφρολογίας, τη διενέργεια ερευνητικών μελετών, τη συνέχιση της ιατρικής εκπαίδευσης, την επαγγελματική υποστήριξη των μελών της και την ενημέρωση σχετικά με τις νεφρικές παθήσεις.

Σε 5η αιτία θανάτου, από 8η που είναι σήμερα, αναμένεται να εξελιχθεί τη δεκαετία του 2040 η Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ), μια «σιωπηρή» νόσος, που δεν δίνει συμπτώματα ακόμη κι όταν κάποιος έχει χάσει μέχρι και το 90% της νεφρικής λειτουργίας του. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής για την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού, περισσότεροι από 850 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με Νεφρική Νόσο, αλλά δυστυχώς η συντριπτική πλειονότητα δεν το γνωρίζει. Ταυτόχρονα, πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι στην υφήλιο βρίσκονται σε θεραπεία υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας, κυρίως με αιμοκάθαρση ή έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού. Εξάλλου σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας (ΕΝΕ), στην Ελλάδα περίπου το 10% του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ), δηλαδή 1.000.000 Έλληνες εμφανίζουν προβλήματα με τους νεφρούς. Από αυτούς, το 10% (100.000 άτομα) εμφανίζει αρκετά σοβαρά προβλήματα, ενώ 14.000 υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση.

Νεφροί και Χρόνια Νεφρική Νόσος

Οι νεφροί (δύο τον αριθμό στον ανθρώπινο οργανισμό) είναι ζωτικής σημασίας όργανα για την υγεία του ανθρώπου, καθώς κάθε μέρα φιλτράρουν περίπου 200 λίτρα αίματος για να αποβάλουν περίπου 2 λίτρα από άχρηστες ουσίες και περιττό νερό. Όταν τα νεφρά χάνουν βαθμιαία τη λειτουργική τους ικανότητα, τότε μπορούμε να μιλήσουμε για Χρόνια Νεφρική Νόσο.

Ένας από τους σκοπούς της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού είναι η αποφυγή ανάπτυξης της Οξείας Νεφρικής Νόσου (ΟΝΝ). Πρόκειται για νόσο που εμφανίζεται αιφνίδια μετά από προσβολή των νεφρών από διάφορα αίτια και κυρίως φαρμακευτικά, με δυνατότητα αναστροφής της εξέλιξής της αν διαγνωσθεί και θεραπευθεί έγκαιρα. Διαφορετικά, αποτελεί μια σημαντική αιτία αύξησης πιθανότητας μελλοντικής εμφάνισης ΧΝΝ. Πάνω από 13 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο μπορεί να πάσχουν από ΟΝΝ, με το μεγαλύτερο ποσοστό ([πάνω από το 85%) να εμφανίζεται σε υπανάπτυκτες χώρες με επίπτωση μεγάλης συχνότητας θανάτων από αυτήν.

Ο κλάδος της Νεφρολογίας

Η Νεφρολογία είναι κλάδος της ιατρικής με αντικείμενο τις παθολογικές νόσους των νεφρών, την εξωνεφρική αιμοκάθαρση και τα προβλήματα που αφορούν τις μεταμοσχεύσεις των νεφρών. Η καθιέρωση της νεφρολογίας ως ανεξάρτητης ειδικότητας είναι σχετικά πρόσφατη και ανάγεται στις εργασίες του άγγλου γιατρού Ρίτσαρντ Μπράιτ (1789-1858).

Μέχρι τότε είχαν πραγματοποιηθεί μόνο ανατομικές και ιστολογικές μελέτες στον νεφρό, καθώς και εργασίες σχετικά με την έκκριση των ούρων. Από τον 4ο π.Χ. αιώνα, ο Ιπποκράτης είχε ήδη παρατηρήσει, ότι η εξέλιξη της νόσου, που χαρακτηριζόταν από «ωχρότητα, οίδημα και ύδρωπα ανά σάρκα, καρηβαρία και υπνηλία, καθίστατο μοιραία για τη ζωή του ασθενή, όταν αυτός εμφάνιζε επί πλέον και σπασμούς». Προφανώς, επρόκειτο για το τελικό στάδιο της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας, χωρίς να ήταν τότε γνωστή η αιτιοπαθογενετική συσχέτιση αυτού του κλινικού συνδρόμου με τους νεφρούς.

Ο Ρίτσαρντ Μπράιτ ίδρυσε πραγματικά την παθολογία των νεφρών, περιγράφοντας τις κυριότερες εκδηλώσεις της ΧΧΝ και συνδέοντας με τους νεφρούς το οίδημα, την υπέρταση και την λευκωματουρία. Σταθμοί στην εξέλιξη της νεφρολογίας ήταν η εφαρμογή της αιμοκάθαρσης με τεχνητό νεφρό από τον ολλανδό γιατρό Βίλχελμ Κολφ (1945) και η πρώτη επιτυχημένη μεταμόσχευση νεφρών από τον αμερικανό χειρουργό Τζόζεφ Μάρεϊ(1954).

Ο τεχνητός νεφρός εισήχθη στην χώρα μας το 1958, όταν ο Κωνσταντίνος Τούντας και ο Κυριάκος Κυριακού, στη Χειρουργική Κλινική του Κρατικού Νοσοκομείου του Πειραιά, αντιμετώπισαν με επιτυχία και για πρώτη φορά στη χώρα μας, περίπτωση βαριάς δηλητηρίασης από βαρβιτουρικά. Η περιοδική εξωνεφρική αιμοκάθαρση με τεχνητό νεφρό σε χρόνιους ουραιμικούς ασθενείς εφαρμόστηκε από τις αρχές της δεκαετίας του ’60, σε περιορισμένο αριθμό, αρχικά στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Αθήνας, από τον καθηγητή Ιπποκράτη Γιατζίδη και στη συνέχεια, στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, από τους καθηγητές Παναγιώτη Μεταξά, και Δημήτριο Βαλτή.

Με την εξέλιξη αυτή κατέστη επιβεβλημένη η οργάνωση και στη χώρα μας Μονάδων Τεχνητού Νεφρού με πλήρες πρόγραμμα χρόνιας περιοδικής αιμοκάθαρσης. Η πρώτη, που εγκαινιάσθηκε, ήταν του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, το 1967, υπό τον καθηγητή τον Βαλτή, ενώ τον επόμενο χρόνο στο ίδιο νοσοκομείο, ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τούντας πραγματοποίησε με επιτυχία την πρώτη νεφρική μεταμόσχευση στην Ελλάδα από ζώντα δότη.

• Παγκόσμια Ημέρα της Σταθεράς π

Η Παγκόσμια Ημέρα της Σταθεράς π απευθύνεται αποκλειστικά σε μαθηματικούς και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 14 Μαρτίου, εξαιτίας κάποιων αριθμητικών συμπτώσεων που συμβαίνουν την ημέρα αυτή. Στην Αμερική, η 14/3 γράφεται ως 3-14, δηλαδή η τιμή της σταθεράς (Π=3,14).

Η Ημέρα γιορτάζεται με πάρτι σε πολλές μαθηματικές σχολές του κόσμου, ακριβώς στη 1:59 μετά το μεσημέρι, καθώς το 1,5,9 είναι οι τρεις αριθμοί που ακολουθούν τη σταθερά 3,14 η οποία στην επταψήφια εκδοχή της είναι Π=3,14159.

Στα μαθηματικά το π είναι σύμβολο που χρησιμοποιείται διεθνώς και παριστάνει το πηλίκο του μήκους της περιφέρειας ενός κύκλου δια της διαμέτρου του κύκλου. Το σύμβολο αυτό καθιερώθηκε από τον ελβετό μαθηματικό Λέοναρντ Όιλερ (1707-1783). Το 1761, ο συμπατριώτης του μαθηματικός Γιόχαν Χάινριχ Λάμπερτ (1728-1777) απέδειξε ότι ο π είναι ασύμμετρος αριθμός, ενώ το 1882 ο γερμανός μαθηματικός Φέρντιναντ φον Λίντεμαν (1852-1939) απέδειξε ότι ο π είναι υπερβατικός αριθμός. Κατά προσέγγιση η τιμή του είναι π = 3,141592653589793238462.

Γεγονότα

• 1794

  

  Ο αμερικανός αγρότης Έλι Γουίτνεϊ κατοχυρώνει την πρώτη εκκοκκιστική μηχανή επεξεργασίας βαμβακιού. Μέχρι τότε ο διαχωρισμός των ινών από τους σπόρους γινόταν με το χέρι.

• 1826

  

  Απεργία κηρύσσουν οι εργαζόμενοι στο Τυπογραφείο της Διοίκησης, ζητώντας την καταβολή δεδουλευμένων, μεσούσης της Επανάστασης. Πρόκειται για την πρώτη νεοελληνική απεργιακή κινητοποίηση, όπως σημειώνουν οι ιστορικοί του εργατικού κινήματος.

• 1905

  

  Ιδρύεται η ποδοσφαιρική ομάδα της Τσέλσι.

• 1943

  

  Αναχωρεί από τη Θεσσαλονίκη ο πρώτος συρμός με Έλληνες Εβραίους, με προορισμό το Άουσβιτς. Συνολικά, πάνω από 48.000 Ελληνοεβραίοι θα εκτοπιστούν στο Άουσβιτς, στο Μπιρκενάου και στο Μπέργκεν-Μπέλσεν. Μόνο 2.000 θα επιστρέψουν τελικά στην Ελλάδα μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

• 1998

  

  Ο Κώστας Σημίτης ανακοινώνει την υποτίμηση της δραχμής κατά 14%, προκειμένου η χώρα να ενταχθεί στο μηχανισμό στήριξης ισοτιμιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανοίγει ο δρόμος για την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη. H νέα ισοτιμία της δραχμής με το ECU καθορίζεται στις 357 δραχμές.

• 2000

  

  Εν μέσω προεκλογικής περιόδου, σημειώνεται μίνι κραχ στο Χρηματιστήριο Αξιών της Αθήνας, καθώς ο Γενικός Δείκτης Τιμών υποχωρεί κατά 6,65% στις 4.542,65 μονάδες. Δεκάδες επενδυτές συγκεντρώνονται έξω από το Χρηματιστήριο και προπηλακίζουν τον πρόεδρο της Ένωσης Μετόχων, Δημήτρη Καραγκούνη.

Γεννήσεις

• 1939

  

  Σταύρος Ξαρχάκος, έλληνας συνθέτης.

• 1961

  

  Μιχάλης «Μάικ» Λαζαρίδης, ελληνοκαναδός επιχειρηματίας, ιδρυτής της εταιρίας Research In Motion (RIM), που δημιούργησε και κατασκευάζει τα κινητά τηλέφωνα Blackberry.

• 1988

  

  Σάσα Γκρέι, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Μαρίνας Άννας Χατζή, ελληνοαμερικανίδα βραβευμένη ηθοποιός του ερωτικού κινηματογράφου.

Θάνατοι

• 1883

  

  Καρλ Μαρξ, γερμανός ιδρυτής του επιστημονικού σοσιαλισμού. Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, που έγραψε μαζί με τον Φρίντριχ Ένγκελς, αποτελεί τη «βίβλο» του κομουνιστικού κινήματος. (Γεν. 5/5/1818)

  Αποφθέγματα

• 1934

  

  Δημήτριος Αιγινήτης, έλληνας αστρονόμος. (Γεν. 10/7/1862)

• 1957

  

  Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ήρωας του κυπριακού αγώνα της ανεξαρτησίας. (Γεν. 27/2/1938)

Πηγή: https://www.sansimera.gr/almanac/1403

© SanSimera.gr

Νίκος  Βητσό