Αν κάποιος αναζητήσει την ιστορία πίσω από τον κατάλογο των αγνοουμένων της τουρκικής εισβολής του 1974, θα ανακαλύψει μεγάλες τραγωδίες.
Ιστορίες όπως αυτές δύο αδελφών, που μάλλον πιάστηκαν αιχμάλωτοι κι εκτελέστηκαν από τους Τούρκους στο χωριό Τέμπλος. Έζησαν μαζί, δολοφονήθηκαν μαζί και θάφτηκαν μαζί στον ίδιο ομαδικό τάφο μαζί με άλλους συμπολεμιστές τους.
Αγνοούμενοι για δεκαετίες και οι Τούρκοι για να συγκαλύψουν το έγκλημα, μετέφεραν τα οστά από τον ομαδικό τάφο, σε κάποιον άλλο χώρο.
Άφησαν πίσω μόνο ένα δόντι, το οποίο ανήκει σε έναν εκ των δύο αλλά είναι αδύνατον να διαπιστωθεί σε ποιον, αφού δεν είχαν προλάβει να κάνουν παιδιά για να γίνει ταυτοποίηση με DNA.
Τα 50 χρόνια είναι πολλά για να αναζητείται ακόμα η τύχη ανθρώπων που χάθηκαν. Δεν άνοιξε η γη και τους κατάπιε. Κάποιοι έσκαψαν τη γη και τους πέταξαν σαν τσουβάλια και, για να καλύψουν τα εγκλήματά τους, μετακίνησαν τα λείψανα σε άλλους χώρους, ώστε να μην βρεθούν ποτέ, αλλά, άφησαν ίχνη της βαρβαρότητάς τους που αποκαλύπτονται.
Η συνομιλία με την Επικεφαλής του Γραφείου Ανθρωπιστικών Θεμάτων, Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων, της Προεδρίας της Δημοκρατίας, Άννας Αριστοτέλους, ρίχνει φως στην πιο τραγική πτυχή του Κυπριακού.
Από τους 1619 αγνοούμενους που βρισκόντουσαν στον αρχικό κατάλογο, οι 619 είναι άμαχοι πολίτες και οι 1000 είναι κληρωτοί, έφεδροι και εθελοντές με τον μικρότερο εθελοντή να είναι 17 ετών.
Η κα Αριστοτέλους αναφέρει πως, έχουμε 36 αγνοούμενα παιδιά και ταυτοποιήθηκαν τα 20. Το μικρότερο ήταν 6 μηνών και το μεγαλύτερο 18 ετών. Οι αγνοούμενες γυναίκες είναι 118, μεταξύ των οποίων και δύο κοριτσάκια 3 ετών. Έχουν ταυτοποιηθεί μέχρι σήμερα μόνο 26.
Οι πεσούσες, δηλαδή αυτές που έχει αποδειχθεί ότι σκοτώθηκαν, ανέρχονται σε 248 και ταυτοποιήθηκαν οι 38. Συνολικά έχουμε 366 πεσούσες και αγνοούμενες γυναίκες και από αυτές εντοπίστηκαν οι 64 κι αναζητούνται ακόμα 302.
Περίπου οι μισές υποθέσεις αγνοουμένων, παραμένουν σε εκκρεμότητα ως προς τη διαλεύκανση της τύχης τους, αφού μέχρις στιγμής, από τον κατάλογο που έχει δημιουργηθεί παραμένει αδιευκρίνιστη η τύχη 776 ατόμων.
Τον τελευταίο χρόνο, είπε η κα Αριστοτέλους, είχαμε συνολικά 20 ταυτοποιήσεις λειψάνων. Από αυτές, οι 7 αφορούν το πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, δηλαδή την αναζήτηση κι εντοπισμό λειψάνων με εκταφές στις ελεύθερες περιοχές. Από αυτές τις 7 περιπτώσεις, οι 6 αφορούν στρατιώτες της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ).
Έχουμε επίσης, 44 αγνοούμενους, της περιόδου 1963-64. Έχουν ταυτοποιηθεί οι 17 και αναζητούνται ακόμα 27. Μεταξύ αυτών υπάρχουν 3 αγνοούμενοι από την Ελλάδα και κανείς μέχρι τώρα δεν έχει εντοπιστεί.
Προσπαθούμε, είπε η Άννα Αριστοτελους, «έστω και μετά από 50 χρόνια, να ενημερώσουμε όσους συγγενείς ή όσους γονείς αγνοουμένων βρίσκονται ακόμα εν ζωή, να μη ‘φύγουν’ με την αγωνία για τη τύχη των παιδιών τους».
Από την επιχείρηση «Νίκη» με τα αεροσκάφη Noratlas στις 21 Ιουλίου 1974, κατά τη κα Αριστοτέλους, είχαμε 31 πεσόντες στο «Νίκη 4» και 2 στο «Νίκη 6». Από το «Νίκη 4» εκκρεμεί η ταυτοποίηση 2 ακόμα εκ των πεσόντων .
Τα οστά αυτών των δύο ανθρώπων, πιθανότητα βρίσκονται μεταξύ των οστών που ψεκάστηκαν με χημικές ουσίες, ή είναι μεταξύ των οστών που εστάλησαν λανθασμένα σε 8 οικογένειες στην Ελλάδα.
Από το «Νίκη 6» έχουν ταυτοποιηθεί και οι δύο .
Προσφάτως κατά την παράδοση οστών σε συγγενείς πεσόντων στρατιωτών από την Ελλάδα, οστά του καταδρομέα Ηλία Τούλη, επαναπατρίστηκαν και τον περασμένο Μάϊο έγινε η κηδεία στο χωριό του στη Κρήτη. Τα οστά του καταδρομέα Τούλη ήταν ταυτοποιημένα από το 2017 και δόθηκαν το 2024! Μάλιστα είναι από τις περιπτώσεις που βρέθηκαν σχεδόν όλα τα οστά. Υπήρξε ολοκληρωμένος σκελετός.
Από τους συνολικά 77 αγνοούμενους από την Ελλάδα, έχουν ταυτοποιηθεί οι 30 κι αναζητούνται 47. Συνολικά οι πεσόντες από την Ελλάδα είναι 99 κι έχουν εντοπιστεί οι 44, ενώ αναζητούνται 55. Από τους 99, οι 81 είναι του Στρατού Ξηράς (75 απλοί στρατιώτες και 16 βαθμοφόροι), 4 του Πολεμικού Ναυτικού και 4 της Πολεμικής Αεροπορίας.
Για τους αγνοούμενους της ΕΛΔΥΚ, διερευνώνται πιθανά σημεία ταφής εντός του στρατοπέδου και στις περιοχές των χωριών Γερόλακκος και Κιόνελι, που βρίσκονται στα κατεχόμενα, ενώ ίσως κάποια οστά να βρίσκονται σε αυτά που δόθηκαν από λάθος σε 8 οικογένειες στην Ελλάδα, ή ψεκάστηκαν με χημικά.
Για τους υπόλοιπους αγνοούμενους με καταγωγή από την Ελλάδα, που ήταν πολίτες, ή υπηρετούσαν στην κυπριακή Εθνική Φρουρά, διερευνώνται κάποια πιθανά σημεία ταφής, στις επαρχίες Κερύνειας και Αμμοχώστου.
Πηγή: PROTOTHEMA
Νίκος Βητσόπουλος
