Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άνοιξε διαδικασίες για επτά χώρες της ΕΕ τον Ιούνιο του 2024, λόγω υπερβολικού ελλείμματος το 2023. Αν και η Ισπανία είχε έλλειμμα 3,6%, εξαιρέθηκε από τις διαδικασίες, κάτι που το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο χαρακτήρισε ως «διακριτική» απόφαση. Η Επιτροπή προέβλεψε ότι το έλλειμμα της Ισπανίας θα μειωθεί στο 3% το 2024, αποφεύγοντας την επιβολή κυρώσεων προς το παρόν. Το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο επικρίνει την απόφαση αυτή, υποστηρίζοντας ότι η διαδικασία πρέπει να βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα, όχι προβλέψεις.
Συγκεκριμένα, μετά την έγκριση ενός νέου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΕΕ τον περασμένο Απρίλιο και την επιστροφή στους δημοσιονομικούς κανόνες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άνοιξε διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος τον περασμένο Ιούνιο (το πρώτο βήμα για έναν φάκελο κυρώσεων) σε εκείνες τις χώρες που υπερβαίνουν το όριο του ελλείμματος 3% του ΑΕΠ το 2023. Συμπεριέλαβε τη Γαλλία, την Ιταλία, το Βέλγιο, την Ουγγαρία, τη Μάλτα, την Πολωνία και τη Σλοβακία σε αυτόν τον φάκελο, αλλά εξαίρεσε την Ισπανία. Μια απόφαση που η ευρωπαϊκή φορολογική αρχή έχει επικρίνει και την αποκαλεί «διακριτική», θεωρώντας ότι το έλλειμμά της διαμορφώθηκε στο 3,6%.
Το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, ένα είδος κοινοτικής φορολογικής αρχής με ρόλο παρόμοιο με το AIReF, έκρινε ότι η απόφαση της κοινοτικής εκτελεστικής εξουσίας για τις διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος εγείρει «προβλήματα συνέπειας» λόγω του χρονικού πλαισίου στο οποίο εφαρμόζεται στα εμπλεκόμενα κράτη μέλη. «Τον Ιούνιο του 2024, η Επιτροπή πρότεινε το άνοιγμα διαδικασιών υπερβολικού ελλείμματος σε επτά κράτη μέλη με βάση τα στοιχεία των αποτελεσμάτων του 2023. Η Ισπανία γλίτωσε παρά το ότι είχε έλλειμμα 3,6% του ΑΕΠ το 2023, πολύ πάνω από το 3% του ΑΕΠ», επισημαίνει η ευρωπαϊκή φορολογική αρχή στην ετήσια έκθεσή της.
Το έγγραφο δείχνει τη «διακριτική ευχέρεια» μιας τέτοιας απόφασης. Η Επιτροπή δήλωσε ρητά ότι η διπλή προϋπόθεση δεν πληρούται. Σε παρόμοιες καταστάσεις στο παρελθόν, παρατηρεί η έκθεση, η κοινοτική εκτελεστική εξουσία θα έστελνε πρόταση στο Συμβούλιο της ΕΕ προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πληρούνται οι παράμετροι για την εφαρμογή της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος.
Αυτή τη φορά, ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέφυγε να εφαρμόσει αυτή τη διαδικασία, υποστηρίζοντας ότι «δεν θα εξυπηρετούσε, στην παρούσα φάση, χρήσιμο σκοπό», υπενθυμίζει η φορολογική αρχή. Οι Βρυξέλλες αναφέρθηκαν στις δικές τους οικονομικές προβλέψεις, οι οποίες έδειχναν ότι το έλλειμμα θα μειωνόταν στο 3% το 2024, κάτι που σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, θα επιτευχθεί χωρίς περαιτέρω δημοσιονομικά μέτρα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε τον Ιούνιο να δώσει κάποια ευελιξία και μεγαλύτερη βαρύτητα στην πτωτική πορεία που θα ακολουθήσει το έλλειμμα τα επόμενα χρόνια, διορθώνοντας την υπέρβαση του περασμένου έτους. Θεώρησε λοιπόν ότι η απόκλιση από τη Μαδρίτη θα ήταν προσωρινή και θα επέστρεφε στα νούμερα το επόμενο φθινόπωρο.
«Μία από τις αξίες της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος είναι ότι βασίζεται σε παρατηρήσιμα γεγονότα. Και τα παρατηρήσιμα δεδομένα για το 2023 είναι ότι το έλλειμμα ήταν 3,6%», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Niels Thygesen. Αν και παραδέχτηκε ότι οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρουν πτώση στο 3% το 2024, τόνισε ότι η αρχή της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος είναι ότι «πρέπει να βασίζεται σε αυτό που βλέπουμε και όχι σε αυτό που προβάλλουμε».
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο εμπειρογνώμονας επεσήμανε ότι η κοινοτική εκτελεστική εξουσία θα είχε δίκιο όταν κίνησε μια διαδικασία επιβολής κυρώσεων κατά της Ισπανίας . «Νομίζω ότι ήταν λάθος», είπε.
«Σημαντικές οι προκλήσεις»
«Αυτό το στοιχείο της διακριτικής ευχέρειας δεν εμφανίζεται στις σχετικές νομικές διατάξεις », επισημαίνει στην ανάλυσή της η κοινοτική AIReF. Επιπλέον, προειδοποιεί ότι, για πρώτη φορά, οι Βρυξέλλες χώρισαν την πρόταση προς το Συμβούλιο σχετικά με την ύπαρξη διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος και την πρόταση για τον τρόπο διόρθωσής της. «Αυτό θέτει σημαντικές προκλήσεις και δεν πρέπει να αποτελέσει προηγούμενο για το μέλλον».
Η έκθεση δεν παρείχε «πλήρη αξιολόγηση του κατά πόσον τα κράτη μέλη πληρούσαν το κριτήριο του χρέους, λόγω της έλλειψης διαδρομής καθαρών δαπανών που θα είναι διαθέσιμη μόνο όταν συμφωνηθούν μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά διαρθρωτικά σχέδια», σημειώνει το κοινοτικό όργανο.
Αξίζει να θυμηθούμε ότι τον περασμένο Ιούλιο, το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο ζήτησε από χώρες με υψηλά επίπεδα χρέους, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας, να προβούν σε «επιπλέον δημοσιονομική προσαρμογή», δηλαδή να υιοθετήσουν μια περιοριστική δημοσιονομική πολιτική εκμεταλλευόμενη τις επικρατούσες οικονομικές συνθήκες. ευνοϊκές συνθήκες και την προώθηση Σχεδίων Ανάκαμψης.
«Τα κράτη μέλη με υψηλά επίπεδα χρέους όπως το Βέλγιο, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιταλία, τα οποία σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Επιτροπής (11 χώρες) έχουν χαρακτηριστεί ως υψηλού κινδύνου μεσοπρόθεσμα, θα πρέπει να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για να καταβάλουν επιπλέον προσπάθεια να μειώσουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα», σημείωσε η ανάλυσή.
